HRD – badanie zaburzeń rekombinacji homologicznej metodą NGS

Opis badania

Badanie HRD – niedoboru homologicznej rekombinacji  (homologous recombination deficiency) ma na celu identyfikację pacjentek z rakiem jajnika wrażliwych na leczenie inhibitorem PARP (Olaparib, Lynparza). Szacuje się, że około 20% pacjentek z rakiem jajnika ma mutację w genach BRCA1 lub BRCA2, natomiast u 50% pacjentek stwierdza się niedobór homologicznej rekombinacji.

Kiedy wykonać badanie?

Badanie jest przeznaczone dla osób, u których nie wykryto mutacji genów BRCA1, BRCA2, lub mutacji innych genów związanych z systemem homologicznej rekombinacji. Możliwe jest także wykonanie oznaczenia u pacjentek, u których nie wykonano uprzednio badań genów BRCA1 lub BRCA2, ponieważ test HRD, oprócz uniwersalnych markerów wykrywających uszkodzenia DNA (tzw. GSS-genomic scar score), umożliwia diagnostykę genów BRCA1 i BRCA2.

Szczegóły

Niedobór homologicznej rekombinacji (HRD) jest zaburzeniem związanym z uszkodzeniem systemu naprawy dwuniciowych pęknięć DNA. Komórki nowotworowe cechują się gromadzeniem zmian w DNA, jednocześnie nie wchodząc na drogę apoptozy (zaprogramowanej śmierci komórki). W skład systemu naprawy HR wchodzą białka kodowane przez geny BRCA1 i BRCA2, a także szereg innych genów m.in. PALB2, RAD5C, RAD51D, NBN. Upośledzone działanie tych genów może mieć charakter wrodzony związany z dziedzicznymi mutacjami lub nabyty (somatyczny) związany z wieloma genetycznymi lub epigenetycznymi zaburzeniami w komórkach nowotworu.

Genom komórek nowotworowych, w których doszło do niedoboru homologicznej rekombinacji (HRD) cechuje się m.in. takimi zaburzeniami genetycznymi jak: – utrata heterozygotyczności (LOH-loss of heterosigosity), – duże tranzycje (LST-large scale transitions), – zaburzenie liczby kopii alleli telomerów (TAI-telomeric allelic imbalance). Całokształt tych zjawisk określa się jako niestabilność genomu (genomic instability), lub dosłownie „blizny” genomu (genomic scar). U pacjentek bez mutacji BRCA1 lub BRCA2 wykrycie innego defektu genetycznego odpowiadającego za sam efekt niedoboru rekombinacji homologicznej w nowotworze jest trudne i czasochłonne. Badanie HRD pozwala natomiast na bezpośrednią identyfikację niedoboru rekombinacji homologicznej.

Zalety badania

Badanie HRD, umożliwia uzyskanie jednoznacznego wyniku podczas jednorazowego badania, gdyż w przeciwieństwie do klasycznych paneli genowych, test bada charakterystyczne markery uszkodzenia chromosomów (poprzez specjalny algorytm oceniający uszkodzenie genomu – genomic scar score).  To innowacyjne podejście do diagnostyki ma na celu zastosowania terapii u większej liczby pacjentek, również tych z brakiem mutacji BRCA1 i BRCA2 i potwierdzonym niedoborem homologicznej rekombinacji (HRD).

Jak podają eksperci w ramach ESMO (European Society for Medical Oncology), badanie niedoboru homologicznej rekombinacji HRD w tkance nowotworu jajnika, jest efektywnym markerem pozwalającym przewidzieć wrażliwość na leczenie inhibitorami PARP.

Bibliografia:

1. Informacje prasowe:
   https://www.medexpress.pl/esmo-2022-rak-jajnika/85308
2. Literatura naukowa:
   https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34861371/
   European experts consensus: BRCA/homologous recombination deficiency testing in first-line ovarian cancer
   https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33004253/
   ESMO recommendations on predictive biomarker testing for homologous recombination deficiency and PARP inhibitor benefit in ovarian cancer